Ba hồn là gì? 三魂七魄

Người xưa quan niệm, con người gồm có phần thể xác và linh hồn. Người ta sở dĩ nói năng, đi lại, sinh hoạt được là nhờ linh hồn trú ngụ ở thể xác (nếu không thể xác đó có thể chỉ là một tảng thịt không hồn phách). Khi chết đi, linh hồn rời bỏ thân xác thịt. Thể xác nát vữa, còn linh hồn thì bất tử. Nguyễn Du trong Truyện Kiều viết:

Thác là thể phách, còn là tinh anh”

   Thể phách chính là thân xác thịt, tinh anh chính là linh hồn. Thực ra, quan niệm “3 hồn 7 vía” có nguồn gốc từ Đạo giáo. Họ cho rằng con người sống được là nhờ “tam hồn thất phách” này điều chỉnh mọi hoạt động và tư duy.
 

   Vụ Thành Tử trong “Thái Vi Linh Thư” viết : “Người ta có ba hồn lần lượt là Sảng Linh, 爽 靈, Thai Quang 胎 光, và U Tinh 幽 精". Ba hồn này chính là 3 bộ phận tổ hợp thành thần khí của con người. Người ta mất đi một hồn hoặc hai hồn thì vẫn còn có thể sống sót. Nhưng nếu đã mất đi ba hồn thì sẽ trở thành một cái xác không hồn, sống đời thực vật.

   Người ta có ba hồn lần lượt là Sảng Linh, Thai Quang, và U Tinh là 3 bộ phận tổ hợp thành thần khí của con người.

Làm sao phân biệt một người đã chết hay chưa?

   Thế nhưng có rất nhiều bệnh nhân đã bị chết não, trở thành người thực vật lại được các bác sĩ Đông Y cứu sống. Bởi vậy con người hiện đại quả thực không biết làm cách nào để phán đoán một người còn sống hay đã chết. Có khi dù thân xác vẫn sống, vẫn có thể cử động, vẫn có thể ăn uống nhưng thực sự người ta đã chết rồi.
 

Thai Quang là một trong ba hồn quan trọng nhất của con người.
Thai Quang do ánh sáng của trời chuyển hóa, thường khiến người ta cảm thấy sinh khí, khiến thể xác và tinh thần bình tĩnh, và có thể đạt được tuổi thọ. Nếu một sinh mệnh không còn Thai Quang thì người đó quả thật đã chết.
   Có câu chuyện kể rằng, một thầy thuốc Trung y khám bệnh cho vị giám đốc nọ. Sau khi bắt mạch và thăm khám liền nói: “Ông hãy về nhà chuẩn bị hậu sự đi thôi“. Vị giám đốc nọ nghe thấy hầm hầm tức giận nói: “Ông bị điên à. Nếu y thuật của ông cao siêu đến vậy hãy nói thử xem tôi chết vào ngày nào?“. Sau khi thầy thuốc phán ngày tháng cụ thể, vị giám đốc liền nói: “Tới ngày đó tôi sẽ làm mấy bàn tiệc tại tiệm cơm Vương Phủ Tỉnh mời ông ăn“.

 Hai cô con dâu của vị thầy thuốc cũng tốt nghiệp trường Trung y thấy cha nói vậy thì ngại ngần vội vàng giải thích: “Cha tôi già rồi nên phán đoán lẩm cẩm, ông đừng để ý lời ông ấy làm gì”. Cho tới khi vị giám đốc nọ đứng dậy trả tiền đi về, thầy thuốc Trung y vẫn khẳng định: “Tôi không lấy tiền của người sắp chết”. Và quả nhiên, vị giám đốc thực sự đã không sống qua khỏi ngày mà thầy thuốc đoán trước. Các thầy thuốc Trung y cổ đại thường có kiến thức uyên thâm về cả nhân tướng học. Họ chỉ cần xem phần “Thần”, chính là Thai Quang, của người ta có còn hay không là biết được sinh tử.

Hồn thứ hai gọi là Sảng linh.
Sảng Linh ảnh hưởng bởi ngũ hành trong nhân gian (kim, mộc, thủy, Hỏa và thổ), thường khiến con người suy nghĩ, tiêu hao tinh thần và sinh ra nhiều tương tác khác nhau. Trên thế giới có rất nhiều người sở hữu khả năng tính nhẩm siêu hạng. Lại có những những người có thể nói chính xác thứ của một ngày bất kỳ mà bạn yêu cầu. Điều này không dùng logic tính ra được, đó là một bản năng thiên phú. Sảng linh quyết định trí lực, trí tuệ cũng như phản ứng nhanh chậm của con người. Sảng linh chính là một bộ phận của hồn người. Vì thế Khổng Tử nói: “Sinh ra đã biết là đệ nhất, học rồi mới biết chỉ là đệ nhị”. Những bệnh nhân được gọi là thiểu năng trí tuệ hầu hết đều có vấn đề với Sảng linh đã bị mất. Cũng có một số người không cảm thấy đau trên cơ thể và không thể cảm nhận được cơn đau, điều này cũng có liên quan đến bệnh về Sảng linh.

   Vậy khi người ta đi ngủ, những hồn này sẽ ở vào trạng thái nào? Thai quang vốn dĩ chiếu sáng toàn thân nhưng lúc này ánh sáng bắt đầu giảm tối đi, người ta sẽ tiến vào giấc ngủ. Nhưng “phách” của họ vẫn hoạt động. Người xưa nói, gan tàng hồn, phổi tàng phách. Khi người ta chết, phách sẽ rời khỏi thân thể. Vậy phách rời khỏi thân thể từ chỗ nào? Trung y cho rằng thân thể có một cánh cửa, gọi là phách môn, nó là cửa mà phách sẽ rời khỏi thân thể người. Phách môn cũng chính là hậu môn. Bởi thế thời xưa khi cấp cứu người sắp chết thì việc đầu tiên là phải bịt hậu môn lại.
  Đồng tính luyến ái cũng do Phách quyết định. Đồng tính luyến ái có thể thay đổi được không? Không thể, vì Phách quyết định xu hướng tình dục của một người.
 
 

Thất phách là gì?

Đạo giáo quan niệm, thất phách (7 vía) của người ta bao gồm: Thi Cẩu 尸 苟, Phục Thỉ 伏 矢, Tước Âm 雀 陰, Thôn Tặc 吞 賊, Phi Độc 非 毒, Trừ Uế 除 穢, và Xú Phế 臭 肺. Người Việt thì có cho rằng: Nam có 7 vía, nữ có 9 vía. Điều này có thể xuất phát từ quan niệm thân thể người nam có “thất khiếu” (7 lỗ) còn người nữ thì có “cửu khiếu” (9 lỗ). Thất phách này có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc điều tiết cơ thể con người. Mỗi phách lại đảm đương một nhiệm vụ khác nhau như: hô hấp, tiêu hóa, sinh sản, nhịp tim…

Thi Cẩu, Phục Thỉ, Tước Âm, Thôn Tặc, Phi Độc, Trừ Uế và Xú Phế là 7 phách của con người. 

Phách thứ nhất chi phối Cảnh Giác (屍狗).
   Thi Cẩu (Con chó canh nhà và rất cảnh giác) khả năng nhận thức được môi trường xung quanh của họ ngay cả khi họ đang ngủ.

  Người có phách cảnh giác quá mạnh, chỉ cần có chút động tĩnh nhỏ là đã thấy lo lắng, khi ngủ nếu đóng cửa tắt đèn, hoặc vợ hay chồng đi ra ngoài là không ngủ được. Có người phách cảnh giác quá yếu, thì khi ngủ giống hệt như bất tỉnh, có ai vào phòng cũng không biết. Dù là quá cảnh giác hoặc quá không cảnh giác, thì đều là phách này có vấn đề.

  Đối với người có phách khỏe mạnh ví dụ ngày hôm sau cần phải dậy vào lúc 6h sáng, cho dù ở nhà hay ở khách sạn đều không cần dùng tới đồng hồ báo thức chỉ cần trước khi đi ngủ tự nhắc nhở bản thân “Sáng mai mình phải dậy vào lúc 6h” và ngày hôm sau đúng 5h55 người đó đã tự động tỉnh giấc. Vậy ai đã giúp anh ta xem đồng hồ? Ai đã đánh thức anh ta ngay cả khi anh ta đang ngủ? Đó chính là phách (vía) của anh ta đã đánh thức anh ta.

Phách thứ hai chi phối thủy dịch (伏矢).
 Phục Thỉ phân tán chất độc ra khỏi cơ thể. Thông qua phân, tinh hoa của con người là từ ruột già thông qua hệ thực vật có lợi để biến dị thành diệu, và hấp thu thành tinh. Bởi vậy mới nói anh hùng không chịu nổi ba cái bọt nước, bởi vì bản thể đã không còn.
   Phục Thỉ có liên quan đến chức năng vận chuyển và chuyển hóa nước của hệ thống bàng quang của con người. Những người không đủ sức thường phải dậy nhiều lần vào ban đêm để giải khuây, thậm chí còn làm ướt cả giường.
Giả sử buổi tối uống nước, sáng hôm sau thức dậy đi tiểu ra nhiều nước, rất thoải mái. Điều này cho thấy phách khống chế thủy dịch này rất mạnh, không chỉ có thể tiêu nước, mà còn có thể bịt kín nó lại. Người phách lực này yếu, sẽ hay đi tiểu đêm, buổi tối dù chỉ uống chút nước cũng phải đi tiểu vài lần.
  Giả sử buổi tối ăn cơm xong, sáng sớm hôm sau cảm thấy đói bụng, chính là vì thức ăn đều đã được tiêu hóa. Điều này cho thấy phách này không có vấn đề gì. Người khi thức dậy đánh răng cảm thấy buồn nôn, bụng vẫn no, miệng có mùi hôi, không muốn ăn cơm, chính là phách này có vấn đề.


Phách thứ ba chi phối Sinh Sản (雀陰). 
 Tước Âm điều khiển sự phục hồi chức năng sinh sản vào ban đêm. Nếu buổi tối có sinh hoạt tình dục, sau đó ngủ cả đêm, hôm sau thức dậy “sinh khí” vẫn bừng bừng. Điều này cho thất phách này rất tốt. Nếu buổi tối có sinh hoạt tình dục, hôm sau thức dậy xương sống thắt lưng đau, toàn thân mệt mỏi, thậm chí bị ngoại cảnh xâm nhập thì sau sinh hoạt tình dục sẽ khó phục hồi, sinh ra tiểu đêm, phụ nữ bị rong huyết nhiều hơn, điều này cho thất phách này bị dùng quá nhiều hoặc chức năng phục hồi kém. 

Phách thứ tư khống chế nóng lạnh (吞賊).
  Thôn Tặc: Khả năng đào thải các chất độc hại trong cơ thể vào ban đêm: ban đêm sẽ trừ được tà khí đạo tặc và loại bỏ các chất độc hại trong cơ thể.
có liên quan đến nhận thức của cơ thể con người về nhiệt và lạnh. Ví dụ, mọi người thường mặc thêm quần áo khi cảm thấy lạnh. Một số người thì uể oải hơn, và đây là vấn đề của phách này. Cũng có những người yếu cảm thấy lạnh khi ngủ với nhiều mền hơn những người khác vào ban đêm, đó cũng là vấn đề của cơ thể này.
  
Phách thứ năm phục hồi chức năng Tim Mạch (非毒). 
 Phi độc kiểm soát sự tích tụ tà khí: khi một người ngủ say, phi độc phân tán chất độc tích tụ trong cơ thể, sau đó nuốt chửng kẻ trộm để ăn tươi nuốt sống, cuối cùng lấy rác để tống khứ. Khối u ung thư là sự tích tụ của các tệ nạn bên ngoài, nếu chất không độc hoạt động bình thường thì chúng sẽ không thể tập hợp lại với nhau, vì vậy nếu bạn không muốn mắc bệnh ung thư thì hãy đi ngủ.
có liên quan đến chức năng của hệ thống tim mạch và mạch máu não của con người. Ví dụ, một số người thường hoảng loạn và tim đập nhanh. Tôi nghĩ đó là vấn đề của tính cách và thói quen, nhưng tôi không thể thay đổi nó nếu tôi muốn, thực tế, đó là phách này có vấn đề. Ngoài ra còn có những dao động bất thường và dữ dội về nhịp tim và huyết áp khi nghỉ ngơi vào ban đêm, tất cả đều không đủ can thiệp.
   Trong giấc ngủ, nhịp tim đột ngột tăng lên, huyết áp đột ngột tăng cao, hoặc tim đập quá chậm, thậm chí gián đoạn, chính là phách thứ hai có vấn đề.

Phách thứ sáu quản chế chức năng Tiêu Hóa (除穢).
   Trừ Uế: có liên quan đến chức năng tiêu hóa của lá lách và dạ dày. Nếu thường xuyên xảy ra tình trạng này, sau khi ăn đêm, đến sáng hôm sau thức ăn không thể tiêu hóa hết, bạn không muốn ăn sáng. Đó là vì vấn đề với phách này.
Loại bỏ chất bẩn và loại bỏ các chất chuyển hóa ra khỏi cơ thể: sự hiện diện của dầu mỡ và axit uric trong máu người, sự tích tụ chất bẩn trong các cơ quan, táo bón và không thể đi tiểu, tất cả đều là những vấn đề cần phải ngăn chặn. Buổi tối từ chín giờ đến mười một giờ là thời điểm chức năng giải độc phát triển mạnh nhất, nên đi ngủ sớm và dậy sớm để tốt cho sức khỏe.
   Sau khi người ta ngủ vẫn còn có cảm giác, nếu lạnh thì dù đang ngủ cũng sẽ tự đắp chăn. Vậy phách quản chế nóng nếu gặp vấn đề, thì sẽ như thế nào? Là sau khi ngủ dậy rất dễ bị cảm. Rất nhiều trẻ em đều là đắp nhiều chăn mền, ngày hôm sau chảy nước mũi, cảm lạnh. Còn có một số người nóng lạnh thất thường, sau khi ngủ toàn thân ướt đẫm mồ hôi, chính là bởi vì phách này có vấn đề.

Phách thứ bảy có chức năng Hô Hấp (臭肺).
  Xú Phế chi phối quá trình điều hòa hơi thở: con người vẫn cần thở khi họ đang nghỉ ngơi và chìm vào giấc ngủ, và khoảng dừng giữa các nhịp thở là nhịp thở.

  Khi người ta ngáy ngủ, thì phách này chính là có vấn đề. Muốn biết một người có tính quyết đoán hay không thì hãy xem khi ngủ họ như thế nào. Khi ngủ nhìn giống như một đứa trẻ, hô hấp đều, không trở mình, không vặn vẹo, ngủ thẳng một giấc, thì phách này của người đó là khỏe mạnh.

  Nếu khi ngủ thở khò khè như có đờm chắn, luôn ho khan, thở gấp, không thể nằm thẳng… lại có những người cần kê đệm gối thật cao mới có thể ngủ ngon thì đều là phách này có vấn đề. Vậy trị liệu như thế nào? Chủ yếu là điều chỉnh hệ thống phổi và đại tràng.

   Bảy Phách (vía) trong thể xác con người cũng là biểu hiện của: niềm vui (喜), sự tức giận (怒), nỗi buồn (哀), sự sợ hãi (懼), tình yêu (愛), cái ác (惡) và ham muốn (欲). Chúng tồn tại trong vật chất, vì vậy khi một cơ thể con người chết đi, bảy Phách cũng biến mất.
   Nếu phách nào quá yếu ớt, hiếu động hay mất chức năng thì người đó sẽ mắc các bệnh tương ứng.

   Sách “Xuân vũ dật thưởng” chép rằng, khi mới sinh ra, người ta sống được 7 ngày gọi là Lạp (còn gọi là Cữ), lúc ấy mới có 1 vía. Sau 49 ngày thì đứa trẻ mới có đủ 7 vía thành người. Tiếp đó, sau 100 ngày thì đứa trẻ tròn 1 tuổi (nghĩa là cộng cả 9 tháng thai nhi trong bụng mẹ). Bé trai đủ 7 ngày, gái 9 ngày gọi là đầy Cữ.

Sau khi người ta chết, cứ 7 ngày là 1 kỳ tang, mất đi 1 vía. Sau bảy lần cúng kỳ tang thì cúng tuần Chung thất, tức là hết vía (49 ngày). Sau 100 ngày là cúng Tốt khốc (thôi khóc). Theo quan niệm dân gian, sau 100 ngày, hồn vía người ta đã hoàn toàn thoát ly khỏi thân xác thịt, đã chết thực sự. Khi ấy, người nhà chỉ còn niệm tưởng thương nhớ người đã mất trong lòng mà không khóc nữa. Lễ cúng ngoài mâm cơm chay mặn thông thường, còn cần đèn nhang, bông trái, trà nước. Ngày giỗ đầu gọi là lễ Tiểu tường, giỗ thứ hai là lễ Đại tường. Từ đó về sau, người ta chỉ còn cúng người đã mất vào dịp giỗ và Tết.

Trong quan niệm của nhà Phật, vong hồn người chết phải qua 7 lần phán xét, mỗi lần 7 ngày rồi mới được siêu thoát.
Bảy Phách là những điều phối trong cơ thể con người, sẽ thường khiến con người đau ốm. Trong ba hồn bảy vía, ngoài thai quang là báu vật trường sinh, hai hồn bảy vía còn lại là nguồn sinh khí, vì vậy, các học giả Đạo gia luôn tìm cách trấn yểm, tinh luyện cho chính mình theo một thời gian và phương pháp cụ thể, tự nhiên có thể được sảng khoái, không bị ngũ hành, không bị tà ma, không bị bệnh tật, học được để trường thọ.
 

   Nếu âm khí điều khiển dương khí, trái tim con người sẽ không tinh khiết; âm khí trộn lẫn sẽ làm cho tim đen tối, tinh thần và khí sẽ thấp, thận khí không tiếp tục, năm kênh của lá lách và dạ dày sẽ bị tắc nghẽn, và bốn hệ thống bệnh chính sẽ đạt đến giai đoạn chính.
   Nếu một người luôn có được năng lượng âm dương rõ ràng, không bị tam hồn chi phối thì tinh thần sẽ tươi tắn, ngũ hành không bị kìm hãm, tà khí không xâm nhập, bệnh tật không kéo dài, và trường thọ có thể. được học.
   Những gì chúng ta đang nói đến ở đây là nguyên tắc tu luyện. Tu thân dưỡng tính, không được si mê.

Tục gọi hồn

Khi hồn vía người ta xuất ra khỏi thân xác thịt thì coi như họ đã chết. Một khi đã xuất ra thì không thể quay trở lại. Nhưng cũng có những trường hợp hết sức đặc biệt. Vì một lý do nào đó, hồn vía người ta vẫn có thể nhập trở về thân thể. Bởi vậy, người Việt thường có tục lệ gọi hồn.

 Dân gian quan niệm, khi ốm nặng hoặc bất tỉnh, trải qua một chấn động khủng khiếp nào đó thì người ta sẽ “mất vía”, hồn phách đột ngột tách ly khỏi thân thể. Đó là tình huống mà người ta vẫn gọi là “hồn xiêu phách tán”. Thân thể người ta sẽ cứng đờ, hai mắt thất thần, đồng tử không động đậy, mồm miệng há hốc hoặc ngậm cứng, đồng thời hơi thở rất yếu, tai ù điếc không nghe thấy âm thanh.

 Để hoàn lại sự sống cho họ, buộc phải có nghi thức gọi hồn. Người nhà thường trèo lên mái nhà hoặc chạy ra ngã ba đường, vừa đi về vừa gọi hồn vía người bị nạn để mong họ có thể trở lại. Câu gọi hồn quen thuộc là: “Bớ ba hồn bảy vía ông… ở đâu thì về với con cháu“. Ở một số trường hợp, cách gọi hồn này tỏ ra khá linh nghiệm. Người đang bất tỉnh nhân sự, mất ý thức có thể dần dần hồi lại, tất nhiên phải kèm theo một số biện pháp chăm sóc y tế đặc biệt khác.

 Vụ Thành Tử viết trong Thái Vi Linh Thư về thuật hoàn phách như sau: “Vào nửa đêm các ngày mồng một và rằm của mỗi tháng, 7 phách lêu lổng bên ngoài thân ta, chơi bời với bọn quỷ mị. Cách kiểm soát, chế ngự và gọi phách về (hoàn hách) là vào những đêm đó phải nằm ngửa, duỗi chân, hai bàn tay che bít hai lỗ tai và để các ngón tay tiếp xúc với gáy, bế hơi thở 7 lần, gõ răng vào nhau 7 lần, tập trung tư tưởng vào đầu mũi. Luồng khí trắng lớn bằng hạt đậu nhỏ, rồi lớn dần dần che kín thân thể trên dưới 9 lần. Khí này bỗng nhiên biến thành 2 con rồng xanh ở 2 mắt và hai cọp trắng ở 2 lỗ mũi, tất cả đều hướng ra ngoài, lại biến thành con chim đỏ ở trên tim hướng ra ngoài cửa miệng người ta“.

Sự sống sau cái chết là điều đã được khoa học hiện đại thừa nhận từ lâu. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của thuyết vô Thần, người ta vẫn còn gặp trở ngại trong việc chứng thực sự thực đó. Phật gia quan niệm rằng, sau khi chết, người ta đích thực chỉ mất đi phần xác thịt tức là “thể phách”, còn linh hồn, phần “tinh anh” thì mãi trường tồn, lại đi qua kiếp luân hồi để tái tạo sự sống ở kiếp sau.

 Đi sang kiếp sau, linh hồn ấy vẫn mang đầy đủ nợ nghiệp và phúc báo ở kiếp trước. Bởi vậy, nếu muốn có được phúc báo thì phải biết gây thiện, tránh ác, tu sửa tâm tính, sống thanh bạch, trung thực ở ngay trong đời này.

 
theo: https://www.dkn.tv/van-hoa/